آموزش چند پایه در مقطع ابتدایی

مدارس کنونی ایران حاصل تحولاتی است که در دوران مختلف گذشته در بافت و ساختار مؤسسات آموزشی و پرورشی پدید آمده است. تأسیس دارالفنون در سال 1230 شمسی و توسعه مدارس ایران در برخی از شهرهای بزرگ را می­توان سرآغاز معرفی نظام جدید مدارس و از اقدامات مهم فرهنگی دانست. اولین مدرسه در سال 1251 شمسی با شکل و طرح جدید در تهران به وجود آمد. از اواخر حکومت قاجاریه و اوایل دوران پهلوی مدارس متعددی به‌صورت ملی و خصوصی تأسیس و اداره گردید. در سال 1289 شمسی برنامه مقطع ابتدایی به‌صورت مدون برای اجرا به همه مدارس ابلاغ شد.

برای نظام دادن به مدارس و تعیین سیاست­های کلی در کشور، در سال 1290 شمسی قانون اساسی معارف به تصویب رسید که در پی آن، تعلیمات ابتدایی اجباری و همگانی شد. ازآن‌پس تضمین و تأمین حق آموزش، در قلب برنامه‌های آموزش‌وپرورش قرار گرفت. اجرای طرح سپاه دانش در قبل از انقلاب و بهره­گیری از سرباز معلمان در بعد از انقلاب اسلامی و سایر برنامه­های دیگر مثل نهضت سوادآموزی، طرح انسداد بی­سوادی و ...، برای تأمین حق آموزش و تحت پوشش قرار دادن تحصیلی همه­ی کودکان در سراسر کشور اجراشده و بسیاری از آن‌ها هم‌اکنون نیز اجرا می­شوند. تأمین آموزش مستلزم تأمین مدرسه و کلاس در نقاط دوردست، محروم و کم‌جمعیت برای همه است. در این‌گونه مدارس به علت پایین بودن تعداد دانش­آموزان هر پایه­ی تحصیلی، استفاده از کلاس­های تک‌پایه مقرون‌به‌صرفه نیست. تأمین معلم موردنیاز برای همه­ی پایه­ها در چنین شرایطی دشوار و به لحاظ اقتصادی هم مقرون­به­صرفه نیست.

 کلاس چندپایه و علل تشکیل آن

کلاس­های چندپایه برخلاف کلاس­های عادی تک‌پایه، چندپایه را شامل می‌شوند، یعنی به دوپایه و یا بیشتر در یک کلاس واحد و در یک‌زمان آموزش داده می­شود. معلمان این نوع کلاس­ها به دانش­آموزان با پایه­، سن­ و توانایی­های مختلف در یک کلاس و به‌طور هم‌زمان تدریس می­کنند. ازاین‌رو تدریس در کلاس­های چندپایه آسان نیست، امّا انجام درست آن به معنای آن است که می­توانید به کودکانی که از راه­های دیگری به آموزش دسترسی ندارند، کمک کنید تا دانش و مهارت­های موردنیاز برای زندگی در آینده را به دست آورند.

کلاس چندپایه راهی مهم و مناسب برای تأمین آموزش کیفی برای کودکانی است که به دلیل زندگی در جوامع کوچک، محروم و دورافتاده، اغلب نادیده گرفته می­شوند. آموزش‌وپرورش، مدارس و معلمان می­توانند از طریق این کلاس­ها، به کودکان آموزش کیفی خوب و مرتبط با زندگی در جوامع مذکور را فراهم کنند.

با توجه به اینکه سیستم­های آموزشی، معلمان و حتی والدین زیادی، تدریس چندپایه را اقدامی درجه‌دو در نظر می­گیرند و می­کوشند تا با تربیت‌معلمان بیشتر و ساختن کلاس­های فراوان، آموزش در کلاس­های تک‌پایه را ترویج دهند سیستم چندپایه در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و همچنین در حال توسعه برای رفع نیازهای آموزش همگانی در حال افزایش است (کورنیش،2006). از علل پیدایش این کلاس‌ها می‌توان به عوامل جمعیت شناختی، جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی و ...، نام برد.

Multigrade Classroom