حقوق و تکالیف زوج و زوجه پس از انحلال نکاح نسبت به یکدیگر و فرزندان در فقه و حقوق موضوعه

فهرست مطالب

چكيده.................................................................................................................... 11

فصل اول: کليات تحقيق........................................................................................ 12

1-1 مقدمه....................................................................................................................................... 12

1-2  بیان مسأله............................................................................................................................... 13

1-2-1 اهداف پژوهش.............................................................................................................. 14

1-2-3 ضرورت تحقیق............................................................................................................. 15

1-2-4 سؤالات تحقیق.............................................................................................................. 15

الف- اصلی................................................................................................................. 15

ب- فرعی................................................................................................................... 16

1-2-5 فرضیه‌‌های تحقیق........................................................................................................ 16

1-2-6 ابزار و روش انجام پژوهش........................................................................................... 16

1-2-7 پیشینه تحقـیق.............................................................................................................. 16

1-2-8 سازماندهی تحقـیق(ساخـتار)........................................................................................ 17

فصل دوم: مفاهیم.................................................................................................. 18

2-1 بررسی مفهوم نکاح................................................................................................................... 18

2-1-1 انواع نکاح...................................................................................................................... 18

2-1-1-1 نکاح دائم............................................................................................................. 19

2-1-1-2 نکاح منقطع......................................................................................................... 19

2-2 مفهوم انحلال نکاح.................................................................................................................. 19

2-2-1 طلاق............................................................................................................................. 19

2-2-2  فوت.............................................................................................................................. 20

2-2-3 پایان مدت..................................................................................................................... 20

2-2-4- بذل مدت.................................................................................................................... 20

2-2-5 فسخ............................................................................................................................... 20

2-2-6  انفساخ........................................................................................................................... 20

2-3 حق و اقسام آن......................................................................................................................... 21

2-3-1 تکالیف و حقوق مشترک بین زوجین............................................................................ 21

2-3-1-1 سکونت مشترک................................................................................................. 21

2-3-1-2 حسن معاشرت.................................................................................................... 22

2-3-1-3 معاضدت زوجین در تشدید مبانی خانواده و تربیت فرزندان............................... 22

2-3-1-4 وفاداری زوجین................................................................................................... 23

2-3-1-5 حضانت................................................................................................................ 23

2-3-2- تکالیف مختص زوج................................................................................................... 24

2-3-2-1 تکالیف غیرمالی زوج........................................................................................... 24

2-3-2-1-1 ریاست خانواده.......................................................................................... 24

2-3-2-1 -2 پرداخت مخارج زن.................................................................................. 25

2-3-2-2-1 مهریه........................................................................................................ 25

2-3-2-2-2 نفقه........................................................................................................... 26

2-3-2-2-3 مفهوم نحله............................................................................................... 27

2-3-3تکالیف مختص زوج....................................................................................................... 28

2-3-3-1 مفهوم عده.......................................................................................................... 28

2-3- 3-1 عدّه طلاق.......................................................................................................... 28

2-3-3-2 عده وفات............................................................................................................ 28

2-3-3-3 عدّه مفقودالاثر.................................................................................................... 29

2-3-3-4 عده آمیزش اشتباهی.......................................................................................... 29

فصل سوم: بررسی مفهوم نکاح و علل انحلال نکاح............................................. 30

3-1 مقدمه....................................................................................................................................... 30

3-2 واژه نکاح.................................................................................................................................. 31

3-1-1 معنای لغوی نکاح.......................................................................................................... 31

3-1-2 معنای اصطلاحی نکاح.................................................................................................. 32

3-1-3- انواع نکاح.................................................................................................................... 34

3-2 انحلال نکاح............................................................................................................................. 38

3-2-1 معنای لغوی واژه انحلال.............................................................................................. 38

3-2-2 معنای اصطلاحی انحلال نکاح..................................................................................... 39

3-3 موارد انحلال عقد نکاح............................................................................................................ 39

3-3-1 موجبات انحلال نکاح دائم............................................................................................ 40

3-3-1-1 طلاق................................................................................................................... 40

3-3-1-1-1 انواع طلاق............................................................................................... 43

3-3-1-2 فسخ نکاح........................................................................................................... 46

3-3-1-2-1 قواعد عمومی فسخ نکاح.......................................................................... 46

3-3-1-2-1 عوامل فسخ نکاح..................................................................................... 48

3-3-1-2-1-1 عيوب موجب فسـخ نكـاح............................................................. 49

الف- عیوب مشـترک زن و مرد................................................................................ 49

ب)عيوب اختصاصي................................................................................................... 50

3-3-1-2-1-2 تدليـس.......................................................................................... 52

3-3-1-2-1-3 تخـلف از شـرط صفت.................................................................. 53

3-3-1-3 انفساخ................................................................................................................. 55

3-3-1-3 -1 مفهوم انفساخ.......................................................................................... 55

3-3-1-3 -2عوامل انفساخ........................................................................................... 55

3-3-1-4 فوت..................................................................................................................... 58

3-3-2 موجبات انحلال نکاح منقطع........................................................................................ 59

3-3-2-1 انقضاء مدّت......................................................................................................... 59

3-3-2-2 بذل مدت............................................................................................................ 60

3-3-2-3 فسخ نکاح منقطع................................................................................................ 61

3-3-2-4 فوت..................................................................................................................... 61

فصل چهارم: حقوق و تکالیف زوجین بعد از انحلال نکاح...................................... 62

4-1 مقدمه....................................................................................................................................... 62

4-2 حق و اقسام آن......................................................................................................................... 63

4-3 بررسی حقوق مالی زوجین........................................................................................................ 63

4-3-1 نفقه................................................................................................................................ 64

4-3-1-1 مفهوم نفقه.......................................................................................................... 65

4-3-1-2 ماهیّت حق زن بر نفقه....................................................................................... 66

4-3-1-3  نفقه پس از انحلال عقد دائم............................................................................ 68

4-3-1-3-1 نفقه در عدّه‌ی طلاق رجعی..................................................................... 68

4-3-1-3-2 نفقه زمان حمل در طلاق بائن و فسخ نکاح........................................... 70

4-3-1-3-3  نفقه‌ زن باردار در عدهّ وفات شوهر......................................................... 72

4-3-1-4  نفقه در عقد منقطع............................................................................................ 74

4-3-1-4-1 مبنای حقوقی و میزان نفقه در عقد منقطع.............................................. 74

4-3-1-4-2 نفقه‌ پس از انحلال نکاح منقطع.............................................................. 76

4-3-1-5 جهیزیه پس از انحلال نکاح............................................................................... 77

4-3-1-5-1 تکلیف جهیزیه پس از فوت...................................................................... 77

4-3-1-5-2 چگونگی استرداد جهیزیه هنگام طلاق................................................... 78

4-3-2 مهریه............................................................................................................................. 79

4-3-2-1 انواع مهریه.......................................................................................................... 81

4-3-2-2 اثر انحلال نکاح دائم در مهریه.......................................................................... 83

4-3-2-2-1-1 اثر طلاق در مهرالمسمّی............................................................... 84

4-3-2-2-1-2 تأثیر فسخ در مهر المسمّی............................................................ 85

4-3-2-2-1-3 تأثیر فوت در مهر المسمّی............................................................. 87

4-3-2-2-2 اثر انحلال نکاح در فرض عدم تعیین مهر.............................................. 88

4-3-2-2-2-1 تاثیر طلاق در فرض عدم تعیین مهر............................................ 89

4-3-2-2-2-2 تأثیر فسخ نکاح درفرض عدم تعیین مهر...................................... 90

4-3-2-2-2 -3 تاثیر فوت در فرض عدم تعیین مهر............................................. 90

4-3-2-3  اثر مهریه در انحلال نکاح منقطع..................................................................... 91

4-3-2-3-1 مهر درمورد انقضای مدّت........................................................................ 91

4-3-2-3-2 مهر در مورد بذل مدّت............................................................................. 91

4-3-2-3-3  مهر در مورد فسخ نکاح منقطع............................................................... 92

4-3-2-3-4  مهر در مورد فوت یکی اززوجین............................................................. 92

4-3-3 ارث................................................................................................................................ 93

4-3-3-1 ارث پس از فوت................................................................................................. 93

4-3-3-1-1 ارث زن و شوهر از حقوق......................................................................... 96

4-3-3-1-1-1 حق شفعه....................................................................................... 96

4-3-3-1-1-2 حق خیار......................................................................................... 97

4-3-3-1-1-3 حق قصاص.................................................................................... 97

4-3-3-2 ارث پس از طلاق.................................................................................... 98

4-3-3-2-1 توارث در زمان عده‌ی طلاق رجعی......................................................... 98

4-3-3-2-1 توارث در طلاق درحال مرض شوهر....................................................... 99

4-3-4 تنصیف دارایی شوهر، اجرت المثل و نحله................................................................... 99

4-3-4-1 اجرت‌‌المثل........................................................................................................ 105

4-3-4-1-1 شرایط استحقاق اجرت المثل................................................................ 106

4-3-4-2 نحله.................................................................................................................. 108

4-3-4-2-1 مفهوم نحله............................................................................................ 109

4-3-4-2-2 شرایط و ملاک های استحقاق نحله..................................................... 110

4-5 تکالیف غیرمالی..................................................................................................................... 112

4-5-1 عده؛............................................................................................................................. 112

4-5- 1- 1 عده طلاق...................................................................................................... 113

4-5-1-1-1 عده در ازدواج موقت.............................................................................. 113

4-5-1-1-2 مدت عده در ازدواج دائم........................................................................ 114

4-5- 1- 2 عده وفات؛...................................................................................................... 115

4-5-1-2-1 مدت عده زنان در وفات زوج؛................................................................ 115

4-5- 1- 3  مدت عده مفقودالاثر؛................................................................................... 117

4-5- 1- 4  عده آمیزش اشتباهی؛................................................................................... 118

4-5-2 زناني كه عدّه ندارند؛................................................................................................... 118

4-5-2-1 عدّه زن يائسه؛.................................................................................................. 118

4-5-2-2 زن غيرمدخوله؛................................................................................................. 118

4-5-2-3 زن نابالغ؛.......................................................................................................... 119

4-6 بررسی مفهوم حضانت؛.......................................................................................................... 119

4-6-1 حضانت حق است یا تکلیف؛...................................................................................... 120

4-6-2 اسقاط حق حضانت؛.................................................................................................... 121

4-6-3 تفاوت حضانت با ولایت؛............................................................................................ 121

4-6-4 شرایط حضانت؛........................................................................................................... 121

4-6-5 ملاقات با کودک؛....................................................................................................... 123

4-6-6  اجرت حضانت؛........................................................................................................... 123

4-6-7 متصدّی امر حضانت در بعد از انحلال نکاح.............................................................. 123

4-6-7-1 در فرض حیات ابوین و انحلال نکاح به علت طلاق؛..................................... 123

4-6-7-2 در فرض فقدان یکی از زوجین؛....................................................................... 124

4-6-7-3 در فرض فقدان هر دو زوجین؛......................................................................... 125

4-6-8 پایان دوره نگهداری و حضانت طفل؛........................................................................ 125

نتیجه‌‌گیری.......................................................................................................... 126

فهرست منابع..................................................................................................... 129

الف) منابع فارسی........................................................................................................................... 129

ب) منابع عربی................................................................................................................................ 131

ج) مقالات...................................................................................................................................... 133