روان‌شناسی تک‌فرزندی

جامعۀ ایرانی امروز تحت تأثیر رسانه‌ها، جهانی‌شدن و فناوری‌ها تغییرات گسترده‌ای را پشت‌سر می‌گذارد. امروزه خانواده‌ها به‌سوی هسته‌ای شدن در حرکت هستند. الگوی سنتی خانواده با محوریت «حضور فرزند مایۀ رحمت و برکت است» اگرچه هنوز پابرجاست؛ اما هر روز بیش از گذشته این الگوی کهنه‌تر و قدیمی‌تر می‌شود؛ به‌طوری که در میان خانواده‌ها نوعی تغییر نگرش نسبت به تعداد فرزندان به وجود آمده است و این محوریت تبدیل شده است به «حضور فرزند مایۀ زحمت است». همچنین زنان علاوه بر اینکه نداشتن فرزند را تهدیدی برای زندگی زناشویی خود به‌حساب نمی‌آورند، در بعضی از موارد آن را ضروری نمی‌دانند. والدین، فرزند را مخل آسایش، گران‌قیمت و پرهزینه می‌دانند و با توجه به اینکه آن‌ها دیگر خواسته‌های خود را از لحاظ عواطف در فرزندان نمی‌یابند، تمایلی برای فرزندآوری بیشتر ندارند. گرایش به داشتن فرزند کمتر نشانه آن است که در واقع زنان امروز هویت زنانۀ خود را در جاهای دیگری جز خانه و مادر شدن جستجو می‌کنند. از جمله عواملی که باعث کاهش باروری و فرزندآوری می‌شوند، عبارت‌اند از: افزایش میزان طلاق، افزایش سن ازدواج، دگرگونی ارزش‌ها، تغییر نگرش نسبت به نقش‌های خانوادگی، افقی شدن ساختار قدرت در میان والدین و فرزندان، کاهش تمایلات باروری، ازدواج سپید، سقط جنین عمدی است.

در فصل اول این کتاب تلاش شد تا تک‌فرزندی را از منظر روانشناسان و پژوهشگران دین اسلام، ترتیب تولد، پیامدهای اجتماعی بررسی گردد و در پی آن در فصل دوم و سوم به تعریف تک‌فرزندی و چندفرزندی و ویژگی‌ها و خصوصیات، آسیب‌ها، نقاط قوت، مزایا، معایب، اشتباهات و نباید و بایدهای آن‌ها پرداخته شده است. در فصل چهارم به خانواده‌های چندفرزند و نقش خواهر و برادر همچنین مزایا و معایب و  نقش خواهر و برادر اشاره شده است.

فصل پنجم شامل نکات کلیدی و تربیتیِ وظایف و نحوۀ صحیح تربیتی والدین تک‌فرزند است. در فصل ششم به مهدکودک و زمان، مدت و نحوۀ آماده کردن آن‌ها می‌پردازد. در فصل هفتم و هشتم علاوه بر بیان سؤالات رایج والدین تک‌فرزند و پاسخ به آن‌ها، پیشنهاد‌ها و نقطه‌نظرهایی به والدین قبل از تصمیم به فرزندآوری و تعداد آن‌ها داده می‌شود.

برای درک بهتر هر فصل خلاصۀ مربوط به آن فصل به همراه سؤالات چالش‌برانگیز و منابعی برای مطالعۀ بیشتر آورده شده است. این کتاب به جامعۀ علمی به‌ویژه پژوهشگران، اساتید، دانشجویان روان‌شناسی، مددکاری، مشاوره، علوم تربیتی و... تقدیم می‌شود.