کتاب های مرتبط
مدیریت بحران با GIS (کتاب الکترونیک)
نگاهی گذرا به آنچه در این کتاب خواهید آموخت
1-شناخت نقش و تاثیر نقشه در مدیریت بحران
2-شرح تاثیر نقشه در فراهم کردن یک بافت و بستر جغرافیایی برای مدیریت بحران و همچنین آشنایی با نحوه استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) در درک محیط(بافت) جغرافیایی
3-آشنایی با مفهوم "آگاهی موقعیتی"
4-آگاه یافتن از مسایل مرتبط با نیاز مستمر به GIS در مدیریت بحران
5-شناخت فرصتهای ناشی از آگاهی و حمایت بیشتر از GIS و نقشه برداری در مدیریت بحران
6-شناخت اهمیت تفکر فضایی در اقدامات مربوط به مدیریت بحران
1-شناخت تفاوت بین داده و اطلاعات
2-توصیف مفهوم مقیاس نقشه و نحوه آمادهسازی مقیاس نقشه
3-آشنایی با تصویرسازی نقشه و تفاوتهای بین انواع تصویرسازیهای نقشه
4-آشنایی با دستگاههای مختصات نقشه
5-شناخت اصول تهیه نقشه مانند ادنازه گیری دادهها، متغیرهای بصری و روابط شکل/زمینه
6-آشنایی با تفاوتهای بین نقشههای مرجع و نقشههای موضوعی
7-شناسایی خطاهای معمول در هنگام یادگیری نحوه استفاده از سیستمهای اطلاعات جغرافیایی(GIS) برای تهیه نقشه
1-شناخت اجزای تشکیل دهنده GIS
2-شناخت مفهوم لایهها در GIS
3-آشنایی با کارکردهای معمول GIS و ارتباط آنهابا مدیریت
4-آشنایی با فرمتهای معمول ذخیره دادههای GIS
5-شناخت بعضی از محدودیتهای GIS
6- شناخت فرادادههای GIS وعلت اهمیت آنها
7-شناسایی واشنایی با انواع مختلف فناوریهای GIS خاص مرتبط با مدیریت بلایا
1-آگاهی از تفاوتهای بین واژ ههای مختلف مدیریت بحران
2-شناخت اجزای مختلف چرخه مدیریت بحران
3-شناخت نقش سیستمهای اطلاعات جغرافیایی در سیاستهای مختلف مدیریت بحران و سطوح قلمرو
4-شناخت نحوه کارکرد مدیریت بین المللی بحران و همچنین سازمانها و مکانیزمهای مختلفی که در این نوع مدیریت استفاده میشود.
1- شناسایی مجموعههای دادهای سیستمهای اطلاعات جغرافیای((GIS. این مجموعهها باید در زمان برنامهریزی بحران فراهم، توسعه و مراقبت شود.
2-شناخت دیدگاههای سازمان نسبت به تفاهم نامهها و توافقات همکاری درزمینه استفاده از مجموعههای دادهای GIS و سایر منابع برای مدیریت بحران
3-توجه به نحوه استفاده از GIS به عنوان یک ابزار پشتیبانی برای برنامهریزی بحران و فعالیتهای آمادگی مانند مسیر تخلیه افراد و برنامهریزی پهنه
4-شناخت اهمیت مدل سازی سناریو برای اهداف آموزشی در زمنه استفاده از GIS جهت کمک به پاسخگویی به سوالات اگر-آنوقت برای برنامهریزی بحران
5-آشنایی با چگونگی استفاده از GIS برای امدادرسانی عمومی و مشارکت شهروندان در زمان برنامهریزی بحران و فعالیتهای آمادگی
6-شناخت ماهیت GIS و برنامهریزی وآمادگی برای مدیریت بحران ئر مقیاس بین المللی
1-آشنایی با مبانی سیاست واکنش بحران در ایالات متحده
2-آشنایی با جنبههای مکانی مختلف آگاهی موقعیتی
3-شناخت مفهوم حجم بالای دادههای فضایی و شناسایی تکنیکهای مختلف سیستمهای اطلاعات جغرافیایی برای مدیریت دادههای مکانی در زمان بحران
4-آشنایی با مفاهیم مربوط به توسعه محضول GIS در واکنش به بحران
5-شناخت نحوه کاربرد GIS در ارزیابی آسیب واکنش به بحران
6-آشنایی با انواع فناوریهای GIS برای جمع آوری دادههای منطقه
7-شناسایی فرصتها و موانع مشارکت عمومی و نیروهای داوطلب در تهیه نقشه جهت واکنش به بحران از طریق نقشه سازی بحران
1-آگاهی از مقیاسهای زمانی متفاوتی که برای بازیابی بعد از بلایا استفاده میشود و همچنین اثرات وپیامدهای این مقیاسهای زمانی بر کاربرد سیستمهای اطلاعات جغرافیایی و بازیابی در زمان بحران
2-آگاهی از جنبههای مکانی مختلف بازیابی بعد از بلایا و نقش پشتیانی GIS از این جنبههای مکانی
3-شناخت مفهوم همکاری مکانی و ارتباط آن با بازیابی بعد از بحران و همچنین استفاده از GIS در سایر مراحل مدیریت بحران
4-شناسایی تکنیکهای GIS خاصی که میتوان برای پشتیبانی از بازیابی بعد از بلایا استفاده کرد
5-شناخت نقش منحصر به فردی که GIS میتواند در فرایندهای برنامهریزی بازیابی ایفا کند که در آن اعضای جامعه نیز مشارکت دارند.
1- آگاهی از ماهیت بین رشتهای اقدامات کاهش اثرات بلایا و GIS
2-شناخت اولیه مفهوم آسیب پذیری و تاب آوری و ارتباط آنها یا GIS
3-درک مبانی سیاستهای کاهش اثرات بلایا و رابطه بین GIS و این سیاست ها
4-آشنایی با سازمانهای بین المللی فعال در زیمنه کاهش اثرات بلایا
5-شناخت اولیه متغیرهای اجتماعی و فیزیک مختلفی که میتوان در GIS جهت مدل سازی ریسک، آسیب پذیری و تاب آوری مورد استفاده قرار داد.
6-شناخت روشهای پایهای برای تدوین شاخصهای آسیب پذیری، ریسک و تاب آوی با استفاده از انواع مختلف ومتغیرهای فضایی
1-شناخت بعضی موضوعات خاص درباره سیستمهای اطلاعات جغرافیایی(GIS) ومدیریت بلایا
2-درک دقیقتر آینده GIS در مدیریت بلایا براساس دیدگاههای قشر دانشگاهی، بخش خصوصی، سازمانهای ملی مدیریت بلایا، سازمان ملل و دولتهای محلی و فدرال
3-توجه به توصیههای مربوط به ایجاد GIS برای شغلهای مدیریت بلایا
4-شناخت نحوه به روز کردن دانش خود در زمینه کاربرد GIS در مدیریت بلایا با استفاده از مکانیزمهای مختلف مانند عضویت در سازمان، شرکت در کنفرانسها، مطالعه ژورنالهای علمی، دورههای آموزشی و انجام فعالیتهای داوطلبانه
نگاهی گذرا به آنچه در این کتاب خواهید آموخت................................................................................... 10
فصل1: مروری بر کاربرد GIS در مدیریت بحران................................................... 14
1-1 مقدمه......................................................................................................................................... 14
1-2 GIS و جغرافیا............................................................................................................................. 15
1-2-1 GIS وهشدار مکانی......................................................................................................... 19
1-3 مسئله: نیاز مستمر به بهبود وارتقای GIS در مدیریت بحران........................................................... 24
1-3-1مقیاس، گستره و شدت بلایا............................................................................................... 24
1-3-2 ضرورت هماهنگی در به اشتراک گذاشتن و تعامل بهتر...................................................... 25
1-3-3 چالشهای مرتبط با افزایش آگاهی GIS در مدیریت بحران............................................... 27
1-4 فرصت: افزایش آگاهی وشناخت نسبت به GIS و نقشه و حمایت از آنها.......................................... 29
نقشه سازی بحران................................................................................................................... 31
1-5 تفکر فضایی و مدیریت بحران...................................................................................................... 33
1-6 خلاصه فصل............................................................................................................................... 34
تفکر کنید!............................................................................................................................... 35
فصل 2: مبانی اطلاعات مکانی ونقشه............................................................... 37
2-1 مقدمه......................................................................................................................................... 37
2-1-1تفاوت بین داده و اطلاعات................................................................................................. 38
2-1-2مقیاس............................................................................................................................... 39
2-1-2-1 روشهای سه گانه نمایش مقیاس نقشه.................................................................. 39
2-1-2-1 نقشههای دارای مقیاس کوچک و مقیاس بزرگ...................................................... 41
2-1-2-2 چرا مقیاس مهم است: جزییات و دقت..................................................................... 42
2-2تصویرسازی(نگاشت) نقشه............................................................................................................ 43
2-3 دستگاههای مختصات................................................................................................................. 48
2-3-1 سامانه مختصات جهانی مرکاتور معکوس(UTM)............................................................. 49
2-3-2دستگاه مختصات صفحه ایالت (SPC)............................................................................... 52
2-3-3 Datum........................................................................................................................ 54
2-3-3-1 بیضوی مرجع......................................................................................................... 54
2-3-3-2 نقاط کنترل............................................................................................................ 54
2-3-3-3 اهمیت datum................................................................................................... 55
2-3-4 دستگاههای مختصات: تصویر کلی.................................................................................... 56
2-4 اصول اولیه کارتوگرافی................................................................................................................ 57
2-4-1اصول تهیه نقشه................................................................................................................ 58
2-4-1-1 اندازه گیری داده ها................................................................................................ 58
2-4-1-2 متغیرهای بصری.................................................................................................... 60
2-4-1-3ارتباط بین تصویر و سطح زمین................................................................................ 61
2-4-2 انواع نقشه: مرجع و موضوعی............................................................................................ 63
2-4-2-1 نقشههای مرجع...................................................................................................... 63
2-4-2-2 نقشههای موضوعی................................................................................................ 66
نقشههای کوروپلت کلروپلت............................................................................................... 67
نقشههای علایم نسبی....................................................................................................... 68
نقشههای ایساریتمیک....................................................................................................... 69
نقشههای تراکم نقطه ای................................................................................................... 70
2-4-3 خلاصه............................................................................................................................. 71
2-5 طراحی نقشههای قابل استفاده در محیط GIS............................................................................... 71
2-6 خلاصه فصل............................................................................................................................... 73
تفکر کنید!......................................................................................................................... 74
فصل 3: سیستمهای اطلاعات مکانی................................................................. 77
3-1 مقدمه......................................................................................................................................... 77
3-2 سیستمهای اطلاعات مکانی (GIS)چیست؟.................................................................................. 78
تاریخچه مختصری از GIS................................................................................................ 80
3-2-1 سازماندهی مکانی جهان، لایههای نقشه............................................................................ 81
3-2-2 آنچه که نرم افزار GIS میتواند ویا نمیتواند انجام دهد..................................................... 83
3-2-2-1دادهها و مدیریت فضایی داراییها............................................................................. 83
OGC و استانداردهای دادههای باز.................................................................................... 86
3-2-2-2 تجزیه و تحلیل....................................................................................................... 89
3-2-2-3 برنامه نویسی GIS................................................................................................. 90
رابطهای برنامه نویسی تهیه نقشه (APIs)......................................................................... 90
3-2-2-4مدل سازی.............................................................................................................. 91
ابزار مدل سازی مبتنی بر GIS........................................................................................... 92
مکان یابی سطحی جومخاطره آمیز(ALOHA).................................................................. 92
مدل سازی متحد استاندارد، تهیه نقشه و جعبه ابزار یکپارچه سازی(SUMMIT)................ 93
3-2-2-5 کارتوگرافی، بصری سازی و تولید نقشه................................................................... 94
3-2-2-6 کدگذاری مکانی..................................................................................................... 95
3-2-2-7 محدودیتهای GIS............................................................................................... 96
3-3 شناخت مدلهای دادههای GIS................................................................................................... 97
3-3-1 مدلهای برداری............................................................................................................... 97
3-3-2 رستر.............................................................................................................................. 100
3-4 فرادادههای GIS....................................................................................................................... 102
3-5 فناوری GIS تخصصی.............................................................................................................. 105
3-5-1 پلتفرمهای فناوری GIS و مدیریت بلایا.......................................................................... 106
3-5-2 ArcGIS....................................................................................................................... 107
3-5-3 گوکل مپ و سایر فناوریهای مکانی-فضایی گوگل........................................................ 111
3-5-4 QGIS.......................................................................................................................... 112
3-5-5 سایر فناوریهای GIS تجاری، رایگان و اوپن سورس..................................................... 113
OpenStreetMap.................................................................................................. 113
سایر فناوریهای GIS..................................................................................................... 114
3-5-1 مجموعه دادههای رایگان و اوپن سورس مرتبط با مدیریت بلایا....................................... 114
3-6 خلاصه فصل............................................................................................................................ 115
تفکر کنید!....................................................................................................................... 116
فصل 4: مدیریت بحران و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی........................................ 119
4-1 مقدمه....................................................................................................................................... 119
4-2 چرخه مدیریت بحران................................................................................................................ 120
4-2-1 واژه ها: وضعیت اضطرار، بلایا، بحران و فاجعه................................................................. 120
4-2-2 چرخه مدیریت بحران..................................................................................................... 121
4-3 نقش GIS در سیاست و اقدامات مربوط به مدیریت بحران........................................................... 123
4-3-1 سیاست و خط مشی در ایالات متحده: سیستم ملی مدیریت حوادث(NIMS).................... 123
4-3-1-1سیستم فرماندهی حوادث(ICS).............................................................................. 125
4-3-2 وزارت امنیت داخلی ایالات متحده (DHS) مفهوم جغرافیایی عملیات ((GeoCONIPS. 127
4-3-2-1 زیرساخت ملی دادههای فضایی آمریکا.................................................................. 130
4-3-3 دولت محلی: شهرهای بزرگ، شهرک و شهرستان........................................................... 130
4-3-3-1 بخش GIS در شهرستان: مصاحبه با اسکات مک کارتی........................................ 131
4-3-4 ایالت.............................................................................................................................. 135
4-3-5 سطح ملی...................................................................................................................... 135
4-3-5-1 سازمان مدیریت بحران فدرال............................................................................... 135
4-3-5-2 GIS و سایر سازمانهای فدرال آمریکا.................................................................. 136
4-3-5-3 مدیریت بحران در سطح دولت مرکزی در کشورهایی غیر از آمریکا: مصاحبه با دکتر مایکل جودکس......................................................................................................................... 137
4-3-6 بخش خصوص............................................................................................................... 141
4-3-6-1 دیدگاه بخش خصوصی: مصاحبه با آلن ایدنر......................................................... 142
4-4جامعه بین المللی مدیریت بحران و GIS...................................................................................... 145
4-4-1 سازمانهای غیردولتی..................................................................................................... 145
4-4-1-1 تیم MapAction............................................................................................ 145
4-4-1-2 تیم OpenStreetMap ((HOTبا اهداف انسان دوستانه................................. 146
4-4-1-3 تیم Crisis Mappers.................................................................................... 146
4-4-1-4 تیم GISCorps................................................................................................. 147
4-4-2 منشور بینالمللی فضا و بلایای طبیعی............................................................................. 148
4-4-2-1سیستم جهانی هشدارو هماهنگی بحران (GDACS).............................................. 149
4-4-2-2 برنامه جهانی بازیابی و کاهش بلایا(GFDRR)..................................................... 150
4-4-3 سازمان ملل................................................................................................................... 150
4-4-3-1 دفتر هماهنگی امور انسان دوستانه: ReliefWeb.............................................. 150
4-4-3-2 پلتفرم اطلاعات فضایی برای مدیریت بحران و واکنش به بحران(UN-SPIDER) 151
4-5 خلاصه فصل............................................................................................................................ 152
تفکر کنید!....................................................................................................................... 153
فصل 5: سیستمهای اطلاعات جغرافیایی و برنامهریزی و آمادگی در برابر سوانح............. 155
5-1 مقدمه....................................................................................................................................... 155
5-2 فناوری و برنامهریزی / آماده سازی مجموعههای داده.................................................................. 157
5-2-1 لایههای ضروری نقشه مدیریت بحران........................................................................... 157
5-2-1-1 سایر منابعی که میتواند برای لایههای نقشه مدیریت بحران مورد استفاده قرارداد.. 158
5-2-1-2 مدل دادههای فضایی-مکانی وزارت امنیت داخلی آمریکا....................................... 158
5-2-2- برنامهریزی وآماده سازی فناوری................................................................................... 159
5-3 دیدگاههای سازمانی................................................................................................................... 159
5-4 استفاده از GIS برای پشتیبانی از فعالیتهای برنامهریزی و آماده سازی......................................... 160
5-4-1 فعالیتهای کلی برنامهریزی و آماده سازی از منظرفضایی................................................ 160
5-4-2 فعالیتها ی معمول در زمینه آماده سازی و برنامهریزی برای بحران................................. 160
5-4-2-1 برنامهریزی برای مسیرهای خارج کردن افراد........................................................ 160
5-4-2-2 برنامهریزی برای منطقه تخلیه.............................................................................. 164
5-4-2-3 مدل سازی سناریو برای پاسخگویی به سوالات اگر-آنگاه...................................... 166
5-4-2-4 امدادرسانی عمومی ومشارکت شهروندان............................................................... 169
5-5 خلاصه فصل............................................................................................................................ 172
تفکر کنید!....................................................................................................................... 173
فصل 6: سیستمهای اطلاعات جغرافیایی و واکنش به بحران..................................... 175
6-1 مقدمه....................................................................................................................................... 175
6-1-1 سیاست واکنش به بحران در ایالات متحده...................................................................... 177
6-2 جنبههای جغرافیایی آگاهی موقعیتی........................................................................................... 181
6-2-1 مراکز عملیات بحران و نقشه........................................................................................... 182
6-2-2 GIS و هشدارهای بحران............................................................................................... 183
6-3 حجم زیاد و بی رویه دادههای فضایی.......................................................................................... 184
6-3-1 نقشههای موضوعی........................................................................................................ 185
6-3-2 آمار فضایی..................................................................................................................... 185
6-3-2-1 تهیه نقشه نقاط داغ.............................................................................................. 185
6-3-2-2 تهیه نقشه تراکم.................................................................................................. 189
6-3-3 GIS در لحظه................................................................................................................ 191
6-4 محصولات GIS در زمان واکنش به بلایا.................................................................................... 192
6-4-1 جریان دادههای مکانی انلاین در واکنش به بحران.......................................................... 194
6-4-2 GIS و ارزیابی آسیب...................................................................................................... 195
6-4-2-1 جمع آوری دادهها در منطقه وGIS سیار................................................................ 197
فناوری تجاری: ArcPad در مجموعه Esri................................................................... 197
فناوری اپن سورس(منبع باز): ODK Collect................................................................ 198
6-5 مردم و تهیه نقشه برای واکنش به بلایا- تهیه نقشه بحران و گزارش دهی به شهروندان........................ 200
6-6 خلاصه فصل............................................................................................................................ 201
تفکر کنید!....................................................................................................................... 203
فصل 7: سیستمهای اطلاعات مکانی و بازیابی در زمان بلایا..................................... 205
7-1 مقدمه....................................................................................................................................... 205
7-2 جنبههای مکانی بازیابی بعد از بلایا............................................................................................. 206
7-3 استفاده از GIS برای پشتیبانی از فعالیتهای بازیابی بعد از بلایا................................................... 208
7-3-1 همکاری مکانی.............................................................................................................. 208
7-3-2 بازسازی زیرساختهای حیاتی......................................................................................... 211
7-3-3 آوار برداری..................................................................................................................... 212
7-3-4 برنامهریزی برای بازیابی................................................................................................. 215
7-4 گذار از مرحله بازیابی به مرحله کاهش اثرات............................................................................... 217
7-5 خلاصه فصل............................................................................................................................ 219
تفکر کنید!....................................................................................................................... 220
فصل 8: سیستمهای اطلاعات جغرافیایی و کاهش اثرات بلایا..................................... 221
8-1 مقدمه....................................................................................................................................... 221
8-2 آسیب پذیری............................................................................................................................. 222
8-3 تاب آوری................................................................................................................................. 224
8-4 سیاست کاهش اثرات بلایا و دیدگاه جهانی نسبت به GIS........................................................... 224
8-4-1 چارچوب ملی کاهش اثرات در آمریکا.............................................................................. 225
شناسایی تهدیدات و مخاطرات......................................................................................... 225
8-4-2 دیدگاههای بین المللی نسبت به کاهش اثرات بلایا: UNISDR...................................... 226
8-5 تکنیکهای GIS برای کاهش اثرات بلایا................................................................................... 227
8-5-1 شاخص گذاری فضایی و مدل سازی ریسک وآسیب پذیری............................................. 227
8-5-1-1 متغیرهای اجتماعی............................................................................................... 227
8-5-5-2 متغیرهای فیزیکی................................................................................................ 229
8-5-5-3 استفاده از GIS در توسعه شاخصهای فضایی آسیب پذیری و ریسک.................... 230
8-6 خلاصه فصل............................................................................................................................ 238
تفکر کنید!....................................................................................................................... 239
فصل 9: موضوعات ویژه:............................................................................. 241
9-1 مقدمه....................................................................................................................................... 241
9-2 موضوعات ویژه......................................................................................................................... 242
9-2-1 تحلیلهای بصری.......................................................................................................... 242
9-2-2 دادههای بزرگ و مدیریت بلایا........................................................................................ 244
9-2-3 Serious Games برای GIS و مدیریت بلایا............................................................ 245
9-2-4 علم اطلاعات مکانی و مدیریت بلایا............................................................................... 247
9-3 آینده GIS در مدیریت بلایا........................................................................................................ 248
9-3-1 مصاحبه ها..................................................................................................................... 248
9-3-1-1 دکتر جن زیمک، تهیه کننده نقشه بحران(فصل 1، تخصص: تهیه نقشه بحران)..... 248
9-3-1-2 دکتر آنتونی رابینسون، ایالت پنسلوانیا(فصل 2، تخصص: کارتوگرافی)..................... 252
9-3-1-3 آلن لیندر، شرکت بوز آلن همیلتون(فصل 4، تخصص: GIS بخش خصوصی)......... 253
9-3-1-4 آنتژه هشلتین(فصل 4، تخصص: سنجش از دور)................................................... 259
9-3-1-5 دکتر مایکل جودکس، دفتر ملی محافظت و پشتیبانی مدنی و امداددر زمان بحران در آلمان(فصل 4، تخصص: GIS در دولت فدرال آلمان).................................................................. 259
9-3-1-6 اسکات مککارتی، GIS در شهرستان مونرو(فصل 4 تخصص: GIS در دولت شهرستان(ایالات متحده آمریکا)................................................................................................. 261
9-3-1-7 اورنت زاران، بخش کارتوگرافیک و دفتر امور فضای خارجی سازمان ملل(فصل 5، تخصص: سنجش از دور، سازمان بین المللی GIS، سازمان ملل)................................................ 261
9-3-1-8 دیوید آلکساندر، دولت فدرال آمریکا(فصل 7، تخصص: GIS دردولت فدرال ایالات متحده آمریکا)........................................................................................................................... 265
برنامه تحقیقاتی............................................................................................................... 266
9-3-2 توسعه GIS جهت استفاده در شغلهای مربوط به مدیریت بلایا....................................... 268
مصاحبهها....................................................................................................................... 268
آلن لیدنر(فصل 4)............................................................................................................ 268
آنتژه هشلتین(فصل 4)..................................................................................................... 270
دکتر مایکل پودکس(فصل 4)........................................................................................... 270
اسکات مک کارتی(فصل 4)............................................................................................. 271
دکتر یورگ زارازینسکی(فصل 4)...................................................................................... 272
لورنت زاران(فصل 5)....................................................................................................... 273
دیوید آلکساندر(فصل 7)................................................................................................... 275
9-3-3 همیشه در کاربرد GIS برای مدیریت بلایا به روز باشید................................................... 276
9-4 خلاصه فصل............................................................................................................................ 277
تفکر کنید!....................................................................................................................... 278
فصل 10: مطالعه موردی............................................................................ 279
10-1مطالعه موردی: بورکینو فاسو- بلایای و بحرانهای طبیعی در کشورهای در حال توسعه................. 279
سیلهای سپتامبر 2009................................................................................................... 281
سیلابهای ماههای جولای و اوایل آگوست..................................................................... 282
امنیت غذایی................................................................................................................... 282
درگیری در مالی(اواخر 2012 و استمرار آن تا 2013)......................................................... 283
10-2GIS و برنامهریزی برای مدیریت بحران از دیدگاه سازمان ملل................................................... 284
مصاحبه با لورانت زاران............................................................................................................... 284
شرح فعالیت بخش کارتوگرافیک سازمان ملل.............................................................................. 285
منابع................................................................................................................................................ 293
Reviews