هنر استراتژی طراحی

در طول دهه‌های متمادی در صنعت طراحی، این رشته همواره با چالشی بنیادی روبه‌رو بوده است: به‌دست آوردن اعتبار خود. طراحی اغلب به شهرتی مبهم، ناملموس و فاقد ارقام مستند شناخته شده است. این وضعیت، طراحی را در تضاد با متفکران استراتژیک قرار داده است؛ کسانی که همان‌قدر که به داده‌ها و نمودارها علاقه‌مندند، به اسلایدهای پاورپوینت و گزارش‌های مالی نیز توجه دارند. بسیاری از طراحان نیز ناخواسته این تصور نادرست را درونی کرده و به تداوم آن دامن زده‌اند.

حتی امروزه اعتراف بسیاری از رهبران طراحی شنیده می‌شود که احساس می‌کنند درک تجاری کافی ندارند یا محاسبه بازگشت سرمایه (ROI) طراحی برایشان دشوار است. این در حالی است که آن‌ها به‌خوبی می‌دانند کارشان — از بهبود استراتژی‌ها و فرآیندها تا ارزش‌آفرینی در کسب‌وکار — تأثیری واقعی دارد. مشکل اینجاست که این تأثیر به‌راحتی قابل اندازه‌گیری یا تقلیل به یک عدد واحد نیست.

نتیجه این رویکرد اغلب این بوده که طراحی به‌عنوان یک مرکز هزینه اختیاری تلقی شود و در زمان چالش‌های مالی، بودجه‌های طراحی اولین قربانیان کاهش هزینه‌ها باشند. اما حقیقت این است که اعداد و ارقام مالی نیز به همان اندازه ذهنی و مبهم هستند که یک طرح اولیه محصول یا خدمت آینده. حتی می‌توان استدلال کرد که اعداد مبهم‌ترند، زیرا دست‌کم یک طرح اولیه چیزی ملموس است که می‌توان آن را در اختیار افراد واقعی گذاشت و بازخورد آن‌ها را سنجید.

وسواس بر معیارهای عددی به‌جای رفتار انسان‌ها، اغلب باعث می‌شود سازمان‌ها تنها آنچه را اندازه‌گیری آن آسان‌تر است، مهم تلقی کنند، نه آنچه واقعاً اهمیت دارد. نمونه‌های تاریخی، مانند تصمیم نایک برای تبدیل‌شدن به یک شرکت دیجیتال‌محور و داده‌محور، نشان داده‌اند که اتکای صرف به اعداد و بی‌توجهی به رفتار مشتریان می‌تواند به از دست دادن میلیاردها دلار سرمایه بازار منجر شود.

کتاب «هَطر استراتژی طراحی» نوشته Garkay Wong در چنین چشم‌انداز پیچیده‌ای به‌عنوان یک منبع ضروری برای رهبران طراحی عمل می‌کند. این کتاب نشان می‌دهد که چگونه استراتژی طراحی به‌اندازه هر مدل مالی معتبر، نیازمند تحقیق، تحلیل و تخیل است. Wong ابزارها و روش‌های کلیدی برای توسعه یک رویکرد استراتژیک را ارائه می‌دهد، ازجمله:

چارچوب TRACES

ساختارهای کارگاهی، بوم‌ها و ماتریس‌ها

ابزارهایی برای همسو کردن سازمان‌ها با اهداف طراحی

این کتاب حوزه‌های مختلفی مانند طراحی رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX)، روان‌شناسی طراحی، تعامل انسان و کامپیوتر (HCI)، طراحی ارگونومیک، توسعه و مدیریت محصول، واقعیت مجازی و ترکیبی (XR/VR)، محیط‌های کاربرمحور و خانه‌های هوشمند، دسترس‌پذیری، پایداری، طراحی محیطی، و بهترین شیوه‌های طراحی آموزشی را پوشش می‌دهد.

چهارچوب TRACES به طراحان امکان می‌دهد زبان استراتژیک سازمان را صحبت کرده و عملکرد طراحی را با استراتژی‌های کسب‌وکار همسو کنند. این چارچوب رهبران طراحی را قادر می‌سازد تا چالش‌های کلیدی مانند بدهی فنی، تغییرات قانونی، تغییر مخاطب، رقابت، روندهای اقتصادی و فناوری‌های جایگزین را درک کرده و برای ایجاد ارزش پایدار و رشد در زمان عدم قطعیت، استراتژی‌های مؤثری تدوین کنند.

این کتاب نه‌تنها برای طراحان علاقه‌مند به مدیریت طراحی و پیامدهای آن مناسب است، بلکه مدیران اجرایی، تصمیم‌گیرندگان و حتی محققان دانشگاهی نیز می‌توانند از آن بهره ببرند. در دنیایی که با تغییرات بی‌سابقه‌ای مانند بحران‌های اقلیمی، ملی‌گرایی و تحولات فناورانه روبه‌روست، طراحی به‌عنوان یک دارایی استراتژیک می‌تواند مشکلات را به فرصت تبدیل کند.

هنگامی‌که فعالیت‌های طراحی با نتایج کسب‌وکار — خواه افزایش سود یا ایجاد ارزش اجتماعی — همسو شوند، طراحی می‌تواند نقش متحول‌کننده‌ای ایفا کند. «هَطر استراتژی طراحی» ابزاری در اختیار رهبران قرار می‌دهد تا شفافیت و پاسخگویی را به فرآیند طراحی بیفزایند و ارزش‌آفرینی طراحی را به‌وضوح نشان دهند. این کتاب خلاقیت عالی را با استراتژی کسب‌وکار در هم می‌آمیزد و تضمین می‌کند که طراحی نه‌تنها نوآورانه است، بلکه تأثیر آن نیز در زبان کسب‌وکار قابل درک باشد.

این کتاب دعوتی است برای رهبران طراحی تا نگاه خود را ارتقا دهند، طراحی را به‌عنوان یک دارایی استراتژیک در قلب ارزش‌ها و مأموریت‌های کلان سازمان قرار دهند و به طراحی برای آینده‌ای بهتر بیندیشند.

دکتر سعید جوی‌زاده